Moet je foto’s wel nabewerken?
Iedereen heeft een mening over (na)bewerken en dat is prima want iedereen fotografeert op een andere manier, met een ander doel en met een ander medium in gedachte om het resultaat te tonen.

Een foto niet bewerken is net zo geweldig als een foto niet maken. Op het moment dat je een foto maakt heb je namelijk al een keuze gemaakt tussen RAW of JPG en als je voor dat laatste gekozen hebt, dan heb je ook al de nodige instellingen in je camera gemaakt. Het gebruik van de sluitertijd of het diafragma was trouwens ook al een bewerking. Denk aan een beetje bewegingsonscherpte bij een fietser die je fotografeert zodat je de snelheid ziet of neem de onscherpte op de achtergrond bij een portretfoto.

Puur technisch heb je ook een probleem als je niet bewerkt. De gemiddelde camera van tegenwoordig kan overweg met 12 tot 13 stops verschil tussen licht en donker. Een beeldscherm kan hiervan 7 stops weergeven en papier net iets minder dan 5 stops. Je zult de foto dus moeten aanpassen aan het medium waarop je de foto bekijkt. Contrast aanpassing heet dat. Het trekt de details in de schaduwen open en geeft kleur in de lucht. Doe je dit niet dan heb je de essentie van wat je gezien hebt en hoe je dit wil weergeven niet echt begrepen.

Een laatste aspect is natuurlijk gewoon smaak. Laat iedereen op zijn of haar eigen manier foto’s maken en weergeven. En gelukkig hoeven we niet alles van elkaar mooi te vinden.

Waarom nabewerken?
De discussie omtrent het nabewerken van foto’s is onherroepelijk verbonden aan de definitie van waar fotografie om draait. Het kan het vastleggen van een herinnering zijn, het vertellen van een verhaal, een foto met nieuwswaarde, een artistieke interpretatie van de werkelijkheid of “gewoon” een mooie foto van de natuur, persoon of stadsbeeld.

Fotografie is niet alleen het plaatje dat je schiet. Het is de manier waarop je de wereld om je heen waarneemt. Alsof je de dingen om je heen daadwerkelijk door een andere lens ziet. Het is het herkennen van schoonheid in dingen waar je normaal gesproken aan voorbij zou lopen.

Voeg aan deze manier van kijken een camera toe, en je hebt een manier om datgene te communiceren wat jij waarneemt. De nabewerking staat je toe om het maximale uit je RAW-bestand te halen.

Maar moet een foto niet zo dicht mogelijk bij de werkelijkheid blijven? Tegelijkertijd kan je ook constateren dat de ‘werkelijkheid’ enorm subjectief is? Fotografie is een kijk op de wereld. Deze kijk verschilt echter per persoon. Zo kan je van een onderwerp dezelfde foto maken als je buurman, de foto zal er echter totaal iets anders uitzien. Beetje nabewerken en je krijgt twee verschillende foto’s, waarin verschillende dingen geaccentueerd worden en die een verschillende kijk op de wereld laten zien. Is dat dan geen werkelijkheid?

Wat is werkelijkheid?
Is een foto, wel of geheel niet nabewerkt, sowieso een representatie van de werkelijkheid? Een foto is onvermijdelijk altijd een momentopname. Wordt de foto een moment later gemaakt dan zal het beeld compleet veranderd zijn. Is dat wat er op de foto staat dan nog een representatie van de werkelijkheid, of kan er geconcludeerd worden dat de werkelijkheid ‘in werkelijkheid’ al vervlogen is?

Op het moment dat de foto wordt gemaakt (in JPEG), zal de camera tal van instellingen toepassen. Denk hierbij aan dingen zoals witbalans, ISO-waarde, contrast, kleurverzadiging en dergelijke. In feite wordt de foto al in de camera bewerkt. Is nabewerking onecht? Dan is eigenlijk elke foto onecht.

Nabewerken geen probleem
Met deze overwegingen in het achterhoofd is het geen enkel probleem om nabewerking te gebruiken om het maximale uit een foto te halen. Probeer fotobewerking echter wel beperkt te houden. Maak van de nabewerking geen manipulatie van het beeld.

Nabewerking helpt om een foto naar een hoger niveau te tillen, het helpt om te laten zien wat de fotograaf wil laten zien. Het zorgt ervoor dat de fotograaf datgene communiceert wat hij/zij in zijn/haar hoofd had.

Aanschaf van een reflexcamera
De keus voor een nieuwe camera moet afhangen van je budget en/of de vereisten die je stelt aan de kwaliteit van de foto’s. Koop geen camera in een megastore die allerlei soorten producten verkoopt, ook niet als de camera daar goedkoper is (vaak met een kitlens die in de praktijk niet het ideale objectief is). Koop je camera in een fotowinkel of bij een internetleverancier van camera apparatuur met een deskundige helpdesk. Zo kun je met specifieke vragen of problemen altijd terecht bij experts.

Alle camera’s hebben tegenwoordig ruim voldoende pixels dus dat hoeft geen verkoopargument meer te zijn. Sterker nog, hoe kleiner de sensor hoe minder pixels je nodig hebt. Je haalt alleen winst uit een grote hoeveelheid pixels als de sensor ook groot is. De meeste camera’s kun je instellen tot 3200 ISO maar sommigen gaan wel tot 100.000 ISO. Het verhogen van de ISO waarde brengt helaas met zich mee dat er ruisvorming ontstaat. De fabrikanten werken steeds aan een betere techniek om ruis zo veel mogelijk te onderdrukken. Koop daarom altijd de meest recente camera in plaats van een tweedehands camera.

Verschillen 1
De voordelen van een spiegelreflexcamera (ten opzichte van een compactcamera)
* Objectieven zijn verwisselbaar van groothoek- tot telelens.
* De grote sensor met meer pixels zorgt voor een (veel) betere fotokwaliteit.
* Vanwege een groter LCD scherm zijn de gemaakte foto’s beter te beoordelen.
* Meer controle over scherptediepte en het bevriezen of tonen van beweging.
* Je kunt een aparte opzetflitser gebruiken waardoor je beduidend betere flitsfoto’s maakt.
* Handmatig of halfautomatisch fotograferen waardoor je meer controle over de te maken foto hebt.

De nadelen van een spiegelreflexcamera (ten opzichte van een compactcamera)
* De prijs van een spiegelreflexcamera ligt meestal hoger.
* De camera is groot en zwaar.
* Je hebt een tas of rugzak nodig om de apparatuur in te beschermen bij het vervoeren van de camera.
* Om het maximale uit de camera te halen, moet je camera- en fotografiekennis vergaren.

De voordelen van een grote versus een kleine compactcamera:
* Grotere sensor, dus een betere fotokwaliteit omdat er meer pixels verwerkt kunnen worden.
* Heeft een groter en beter objectief.
* Een betere belichtingsmeter.
* Kent meer instellingen.

Verschillen 2
Om de perfecte, mooie en scherpe foto’s te maken, is het niet meer logisch om voor een spiegelreflexcamera te kiezen. De zogenaamde systeemcamera, of ook wel compact-systeemcamera, is een uitstekend alternatief.

Wat is het verschil tussen een systeemcamera en een spiegelreflex? De spiegelreflex heeft zijn naam te danken aan de manier waarop de camera werkt. In de camera zit een spiegel. Op het moment dat je door de zoeker kijkt, zie je via de spiegel het beeld dat door je objectief binnen komt. Op het moment dat je een foto maakt, klapt de spiegel omhoog en wordt het beeld op je digitale sensor geprojecteerd. Bij een systeemcamera werkt dit anders, hier is namelijk alles digitaal. Er zit niet altijd een zoeker op de camera’s, je kijkt naar het beeld op een LCD-scherm. Dat is de reden dat de systeemcamera veel compacter is dan een spiegelreflex.

Formaat
Het grootste verschil is het formaat van deze camera’s. Waar je met de spiegelreflex een grote camera bij je hebt, is de systeemcamera een stuk compacter. Het formaat is van een normale compactcamera, maar dan met een verwisselbaar objectief voorop. De meeste systeemcamera’s zijn ook behoorlijk lichter van gewicht.

Kwaliteit foto’s
Met een systeemcamera maak je foto’s met dezelfde kwaliteit als met een instapmodel spiegelreflex. De kwaliteit wordt bepaald door de grootte van de sensor in de camera. Hoe groter de sensor, hoe beter de kwaliteit. De zogenaamde high-end systeemcamera’s zijn zonder meer uitstekend van kwaliteit.

Functies
Als je een systeemcamera en een spiegelreflex naast elkaar legt, zal je zien dat een spiegelreflex veel meer knoppen heeft dan een systeemcamera. ‘Daar zul je wel veel meer mee kunnen dan’ is de eerste gedachte van veel mensen. Niets in minder waar! Alle functies die een spiegelreflexcamera heeft, zoals sluitertijd, diafragma of witbalans heeft een systeemcamera ook. Maar omdat deze zo compact mogelijk te houden zijn deze functies bijna allemaal te vinden in het menu van de camera. Een systeemcamera zal voor beginners een stuk gebruiksvriendelijker ogen dan een spiegelreflex, maar in feite kun je met allebei de camera’s evenveel instellingen zelf bedienen.

Objectieven
Beide camera’s zijn uitgerust met een verwisselbaar objectief. Waar het aanbod van objectieven voor spiegelreflexcamera’s vele male groter is, is de markt voor systeemcameralenzen inmiddels ook behoorlijk gegroeid. Je zit dus bij een systeemcamera niet meer vast aan het feit dat er maar twee andere objectieven zijn voor jouw type camera. Olympus, Panasonic en Pentax maken zelfs gebruik van hetzelfde systeem waardoor de objectieven van deze merken uitwisselbaar zijn. Ook merken als Tamron en Sigma maken tegenwoordig objectieven voor verschillende merken systeemcamera’s, genoeg keuze dus!

Alle voor- en nadelen op een rij: spiegelreflexcamera:
* De body van een spiegelreflex ligt lekkerder in de hand en voelt steviger en minder breekbaar aan;
* De functies van de camera zitten op de camera zelf. Hierdoor zijn ze makkelijker en sneller aan te passen;
* De kwaliteit van de professionele spiegelreflexcamera ligt hoger dan die van een systeemcamera;
* Het aanbod in objectieven is vele malen groter dan die van de systeemcamera’s.

Alle voor- en nadelen op een rij: (compact) systeemcamera
* Compacter dan een spiegelreflex en gemakkelijk mee te nemen bijvoorbeeld op reis of op vakantie;
* De kwaliteit van de systeemcamera’s is gelijk aan die van een spiegelreflex;
* Je kunt de camera gemakkelijk instellen op verschillende vooraf ingestelde instellingen;
* Een systeemcamera is net iets goedkoper dan een midden-range spiegelreflex.

Nederlands Fotomuseum
Het Nederlands Fotomuseum is gevestigd in voormalig pakhuis Las Palmas op de Wilheminapier, een van de meest fotogenieke plekken aan de Maas in Rotterdam. Het museum biedt een rijk geschakeerd tentoonstellingsprogramma van grote bekende namen in de fotografie, van jong talent en amateurs. Met de bijzondere tentoonstelling De Donkere Kamer. Bijzondere verhalen uit de Nederlandse fotografie is het Nederlands Fotomuseum de enige plek in Nederland waar altijd een presentatie over de geschiedenis van de Nederlandse fotografie te zien is.
website

Fotomuseum Den Haag
Per jaar organiseert het Fotomuseum Den Haag circa zes tentoonstellingen over de meest uiteenlopende perioden, disciplines en genres van de fotogeschiedenis, waarbij opvalt dat dikwijls het mensbeeld centraal staat. Door deze brede aanpak (nationaal en internationaal, klassiek en hedendaags, zwart-wit en kleur, toegepast en autonoom) heeft het museum een groot publiek opgebouwd dat zich graag laat verrassen door het gevarieerde en hoogwaardige tentoonstellingsprogramma.
website

Huis Marseille
Huis Marseille is het eerste fotomuseum van Amsterdam. Al meer dan tien jaar biedt Huis Marseille een gevarieerd tentoonstellingsprogramma waarin de rijke geschiedenis en de diverse toepassingen van de fotografie aan bod komen. Daarnaast toont het museum ook regelmatig werk uit de eigen collectie hedendaagse fotografie. Huis Marseille geeft de verbijzondering van de fotografie een podium. Het museum biedt als het ware een venster op ‘het landschap van de fotografie’ en presenteert fotografen, kunstenaars en vormen van fotografie die de beeldende kwaliteit recht doen en tot de verschillende hoogtepunten van het medium kunnen worden gerekend. Dit in tegenstelling tot de veelheid van het massamedium dat de fotografie ook is.
website

FoMu
Het FotoMuseum Provincie Antwerpen ligt aan de Waalse Kaai, tegenover de Waterpoort in de Antwerpse wijk Zuid. Het FotoMuseum werd op 21 maart 2004 feestelijk heropend na uitgebreide verbouwingswerken. Het bestaande pakhuis, waarin het museum sinds 1986 was ondergebracht, werd met een nieuwbouw uitgebreid naar een ontwerp van architect Georges Baines. Voor verdere uitwerking van het gebouw na de ontwerpfase werkte Baines samen met architect Patrick De Sterck.
website

Foam
Foam is een ontmoetings- en inspiratieplek voor fotografieliefhebbers, fotografen, beeldredacteuren, ontwerpers en anderen uit het vakgebied. Wij richten ons via tentoonstellingen, publicaties, discussies en specifieke projecten op relevante ontwikkelingen binnen de fotografie. In onze programmering is speciale aandacht voor actuele thema’s binnen fotografie en voor werk van opkomend talent. Ook werk van gevestigde fotografen en historische fotografie heeft een plek in de programmering van Foam.
website

Ga je op reis? Onderstaand vindt je een aantal fotografie musea:

• SK-Stiftung – Keulen – Duitsland

• Fotomuseum Winterthur – Winterthur – Zwitserland

• Photographers Gallery – Londen – Verenigd Koningkrijk

• Maison Europeenne de la Photographie – Parijs – Frankrijk

• Museet for Fotokunst – Odense – Denemarken

• Reykjavik Museum of Photography – Reykjavik – IJsland

• Moscow House of Photography – Moskou – Rusland

• The Latvian Museum of Photography – Riga – Letland

• The Museum of the International Center of Photography – New York – Verenigde Staten

• George Eastman House – Rochester – Verenigde Staten

• The Museum of Contemporary Photography (MoCP) – Chicago – Verenigde Staten

• Museum of Photographic Arts (MOPA) – San Diego – Verenigde Staten

• UCR/California Museum of Photography – Riverside – Verenigde Staten

• Griffin Museum of Photography – Winchester – Verenigde Staten

• The Southeast Museum of Photography – Daytona Beach – Verenigde Staten

• Tokyo Metropolitan Museum of Photography – Tokyo – Japan

• Kiyosato Museum of Photographic Arts (K*MoPA) – Kiyosato – Japan

• Australian Centre for Photography – Paddington – Australië

• Centro de la Imagen – Mexico-Stad – Mexico

Websites

Fotoexpositie.nl
Is de website met informatie over exposities, fotografen en fotonieuws in Nederland.

500 Photographers
This is a weblog that posts 5 active photographers a week for 100 weeks.

ISSUU
Alles over fotografiemagazines, publicaties en dergelijke. Zie bijvoorbeeld tagmag

Professionele Fotografie Magazine
P/f Professionele Fotografie is al meer dan 25 jaar hét blad voor iedereen die beroepshalve met fotografie bezig is of brede interesse in fotografie heeft.

GUP Magazine
GUP Magazine is your Guide to Unique Photography.

Burn Magazine 
Burn is an evolving journal for emerging photographers. Burn is curated by Magnum photographer David Alan Harvey.

DigiFoto Magazine
DigiFoto Pro Magazine inspireert, vermaakt, ontroert en informeert.

PhotoQBookshop
Boeken, Boeken, Boeken en nog eens boeken over fotografie.

The Big Picture
Prachtige nieuwsfotografie van de Boston Globe.

Stuck in Custums
Zeer uitgebreide site met veel informatie over HDR-fotografie.

Abandoned Places
Verlaten, oud, verroest en gevaarlijk om te betreden. Zie ook: preciousdecay .

RotterdamStreets
Een fotografencollectief dat het dagelijkse straatleven in Rotterdam portretteert.

Fris Kijken
Voor het maken van een foto zijn geen sterke handen, een goede motoriek of jaren van training nodig. Het enige wat je moet doen is kijken, je camera instellen en afdrukken.

Nederland op de Bank
De bank is een pauzeknop. De plek waar niets hoeft, die we opzoeken als alle functionele dingen gedaan zijn.

Vimeo
De Rotterdamse Fotografieschool on Vimeo

Rotterdamse Fotografieschool Gallery
Laat je inspireren door het fotowerk dat door onze cursisten in de afgelopen jaren is gefotografeerd.

Voor veel fotografen is een 50mm objectief hun favoriet. Niet alleen vanwege de eigenschappen van dit objectief, maar ook omdat je met dit objectief je vaardigheden verder kunt ontwikkelen. De voordelen op een rij:

Lichtsterk
Een 50mm lens is een lichtsterk objectief. Dit betekent dat het een groot maximaal diafragma heeft, meestal f/1.8, soms f/1.4 of zelfs f/1.2. Lichtsterk betekent dat in situaties waarin weinig licht is, je toch goed kunt blijven fotograferen vanwege de grote lensopening. Hierdoor kan de sluitertijd korter blijven of hoeft de ISO-waarde minder hoog gezet te worden, wat ruis in de foto’s voorkomt.

Scherptediepte
Vanwege het grote diafragma geeft de 50mm ook een mooie scherptediepte: één deel van de foto is scherp en een ander deel wordt wazig. De onderwerpen op de achtergrond (of voorgrond) vervagen dus en lichtpuntjes vormen mooie bokeh rondjes.

Zoomen met je voeten
Een 50mm is een objectief met een vaste brandpuntafstand. Dat betekent dat je niet kan zoomen. Wil je meer in beeld, dan moet je naar achteren lopen. Wil je minder in beeld, dan loop je naar voren. In- en uitzoomen met je voeten dus! Het zoeken naar het juiste beeld maakt je op die manier creatiever.

Goede leerschool
Niet alleen het diafragma is van invloed op de scherptediepte, ook de afstand tot het onderwerp. Voor de beginnende fotograaf kan het lastig zijn om goed te leren welke variabele nu welke invloed heeft. Bij een 50mm objectief is dit eenvoudig, je kunt namelijk niet zoomen. Je hebt dus alleen te maken met diafragma en de scherpstelafstand. Hierdoor leer je sneller en eenvoudiger de rol van je instellingen op de scherptediepte.

Licht en klein
In tegenstelling tot vele andere objectieven, is de 50mm klein en lichtgewicht. Het is een verademing om mee te fotograferen als je altijd zware objectieven gewend bent. Omdat het objectief klein is en niet veel weegt, is er geen reden waarom deze niet altijd in je cameratas zou moeten zitten. Dit objectief gaat daarom ook altijd mee op reis.

Scherp
Zoomobjectieven zijn meestal minder scherp dan vaste objectieven. Dit is eenvoudig te verklaren: bij een zoomobjectief moeten de lens-elementen voor verschillende brandpuntsafstanden op elkaar afgestemd worden, bij een standaard objectief is dat maar voor één afstand. Dit kan dus optimaal gebeuren, wat ten goede komt aan de scherpte van het objectief. Een 50mm is een erg scherp objectief, alhoewel dit het grootste diafragma (net als bij andere objectieven) wel iets minder is.

Veelzijdig
Een 50mm objectief wordt vaak genoemd als de ideale portretlens. Maar het biedt nog meer mogelijkheden dan het fotograferen van portretten (of kinderfotografie), zoals straatfotografie, reisfotografie, productfotografie, foodfotografie en meer.

Goedkoop
Objectieven variëren erg in prijs. Sommige objectieven kosten duizenden euro’s. De 50mm 1.8mm kost gemiddeld 150 euro. Een super goede prijs/kwaliteitsverhouding!

Belangrijk
Wanneer je een 50mm 1.8 voor Nikon wilt kopen, let dan op dat er twee versies zijn. De Nikon versie 50mm 1.8 AF-S is geschikt voor alle camera’s, de versie 50mm 1.8 AFD alleen bij camera’s mét een ingebouwde scherpstelmotor (voor de auto-focus). Vanwege het ontbreken van een scherpstelmotor in het objectief zelf, is deze laatste iets goedkoper. Voor Canon maakt het niet uit, dit objectief heeft standaard de scherpstelmotor in het objectief. Vind je auto-focus niet belangrijk? Dan is ook de 50mm van Carl Zeiss een hele mooie lens.

En nu?
Moet je de 1.8 versie kopen of de 1.4 versie? De 1.4 versie heeft net een iets groter diafragma (lichtsterker), is net iets beter gebouwd en net iets scherper (heeft uitmuntend glas). Maar een wereld van verschil? Niet echt. Bedenk dus goed of je daar 150 euro extra voor wilt betalen.

Voorbereiding
Investeer in een groot geheugenkaartje zodat je op de hoogste kwaliteit kunt fotograferen. Bij voorkeur in RAW. Met dit bestandsformaat kan je foutjes corrigeren zonder dat dit meteen ten koste gaat van de beeldkwaliteit. Zorg er ook voor dat je kaartjes met een schrijfsnelheid kiest die past bij de snelheid van de camera zodat je zo snel mogelijk door kunt gaan met fotograferen. Als je op vakantie bent, neem dan voldoende geheugenkaartjes mee voor de hele vakantie. Of zorg er voor dat je elke dag een back-up kunt maken op een laptop of notebook. Extra geheugenkaartjes zorgen er ook voor dat je er niet op locatie achter komt dat het kaartje vol is en dat je foto’s moet verwijderen.

Op een LCD scherm is het erg lastig in te schatten of een foto goed scherp is. Selecteer de foto’s uitsluitend op een groot computerscherm. Neem altijd een reservebatterij mee en controleer de avond voor je op stap gaat of je nog genoeg volle batterijen hebt. Gebruik geen zakdoek of een brillendoekje om je objectief schoon te maken. Dit kan de coating van de frontlens beschadigen doordat stofdeeltjes over de lens krassen. Als je gebruik maakt van een polarisatiefilter of een ander filter, zorg er dan voor dat deze goed schoon is. Het schoonhouden voorkomt dat er lensflare ontstaat als licht in een hoek in de lens valt. Een andere methode om lensflare tegen te gaan is om altijd een zonnekap op het objectief te plaatsen. Lensflare is niet altijd negatief, je kunt het ook als creatief middel inzetten.

Duidelijk onderwerp
Voor composities geldt vrijwel altijd: hoe simpeler hoe beter. Hoe meer elementen concurreren met je eigenlijke onderwerp, des te lastiger het voor de kijker is waar deze op moet letten. Het oog gaat over de foto heen zonder een rustpunt te vinden. Neem daarom alleen de belangrijke elementen in de foto op en probeer onbelangrijke elementen zo veel mogelijk uit de compositie weg te laten. Let bijvoorbeeld op felgekleurde zaken in de achtergrond of aan de randen van de foto die het oog kunnen afleiden van je eigenlijk onderwerp.

Een manier om een compositie simpeler te maken is door dichter bij te komen. Dit kan door een zoomobjectief te gebruiken, maar ook door een paar stappen naar voren te zetten. Er kan dan geen twijfel zijn wat het onderwerp is. De kijker kijkt minder afstandelijk naar de foto en wordt meer betrokken. Je kunt ook gebruik maken van lijnen en paden of van een doorkijk om het oog naar het uiteindelijke onderwerp te leiden. Door je standpunt af te wisselen kan je foto’s ook interessanter maken. Bekijk je onderwerp eens vanaf een heel lage positie of zoek het juist veel hogerop. Let ook op de achtergrond, het onderwerp valt soms weg in een donkere achtergrond of je ziet opeens een boomtak of een lantaarnpaal uit iemand’s hoofd groeien. Door je standpunt te wijzigen kan je dit soort problemen makkelijk voorkomen.

Wijk in ieder geval af van ‘de regels’. Elk onderwerp vraagt zijn eigen aanpak en soms is het juist beter om een onderwerp midden in het beeld te zetten, de horizon heel schuin te laten lopen of een anders dan anders scherpstelpunt toe te passen. Met veel oefening en experimenteren krijg je het vanzelf in de vingers.

Scherp / onscherp
Hoe vaak komt het niet voor dat een foto er op kleine weergave prima uit ziet maar dat zodra je de foto groot weergeeft deze niet scherp is. Onscherpe foto’s kunnen verschillende oorzaken hebben. In veel gevallen is de benodigde sluitertijd te langzaam zodat er bewegingsonscherpte wordt geïntroduceerd. Hoe langzamer de sluitertijd des te groter de kans op bewegingsonscherpte. Een veilige sluitertijd voor een scherpe foto met de camera in de hand is minimaal 1/60s, maar dit hangt ook af van het gebruikte objectief. Een ezelsbruggetje is dat de sluitertijd minimaal zo snel moet zijn als de focus lengte. Fotografeer je met 100mm, dan moet de sluitertijd minimaal 1/100s zijn. Fotografeer je met 200mm dan moet de minimale sluitertijd 1/200s zijn, etc.

Dit geldt zowel voor camera’s met een crop sensor (met een verlengingsfactor van de focus lengte van 1.5x, 1.6x of 2x) als voor camera’s met een full-frame sensor. Hulpmiddelen als Image Stabilisation (IS, Canon) of Vibration Reduction (VR, Nikon) kunnen helpen. Ze zijn een extra “verzekering” om bewegingsonscherpte te voorkomen.

Een goed hulpmiddel om scherpe foto’s te krijgen onder minder goede lichtomstandigheden is om gebruik te maken van een statief. Nog beter: combineer je statief met een afstandsbediening voor de camera. Dit kan een draadontspanner zijn maar ook een draadloze afstandsbediening. Als je met je vinger de sluiterknop indrukt heb je nog altijd kans op beweging. Met een afstandsbediening sluit je dit volledig uit. Let wel: staat je camera op een statief dan gaat de IS of VR uit.

Focus op verkeerde plek
Een andere reden waarom een foto of het gewenste deel niet scherp is, kan liggen in waar de camera op scherp heeft gesteld. Het meest sprekende voorbeeld van verkeerde focus is als de focus op de neus van je model ligt en niet op de ogen. Een regel in de modelfotografie is dat de ogen altijd in focus (scherp) moeten zijn.  Mensen zijn ingesteld om daar als eerste naar te kijken omdat in ogen veel valt af te lezen over de stemming van een persoon. Veel fotografen vertrouwen op de autofocusinstelling van het objectief en over het algemeen gaat dat ook prima. Belangrijk is om een goed focuspunt te kiezen. Het middelste focuspunt is het meest gevoelig. Over het algemeen worden composities gemaakt met de ‘regel van derden‘ in het achterhoofd. Het hoofdonderwerp staat op 1/3 of 2/3 van het beeld. Dat betekent dus dat het middelste focuspunt niet op het hoofdonderwerp ligt. Je kunt er dan voor kiezen om het middelste focuspunt eerst op de ogen te richten en vervolgens, terwijl je de sluiterknop ingedrukt houdt, de uiteindelijke compositie te maken en af te drukken. De autofocusinstelling staat dan op ‘one-shot’ (Canon) of ‘single shot’ (Nikon).

Als je gebruik maakt van een relatief groot diafragma (lage f-waarden zoals f/2.8, f/2.0) dan is er een beperkte scherptediepte. Het wordt met een groot diafragma dan extra belangrijk om op de goede plek scherp te stellen. Het deel dat onscherp is, wordt namelijk bepaald door het punt waarop je focust. Door de beperkte scherptediepte is er soms sprake van slechts enkele millimeters die scherp in beeld zijn. Zit je dicht op je onderwerp dan kan een verschuiving van enkele millimeters al genoeg zijn om een heel ander deel van het onderwerp scherp in beeld te brengen. Perfect focussen is dus erg belangrijk.

Weersomstandigheden
Er zijn geen slechte weersomstandigheden. Juist in de omstandigheden waarin veel mensen de spullen inpakken en vertrekken kan je mooie foto’s maken. Een blauwe lucht zonder wolken is saai en voegt niets toe aan een foto. Donkere regenwolken met de voorgrond verlicht door zonnestralen, dichte mist, harde wind en de zee die opzweept, zijn allemaal ingrediënten om een creatieve foto met impact te maken.

Maar let wel op, regen op je camera vindt de elektronica in je camera niet fijn. Is het een grijze dag, dan is dit ideaal om macrofoto’s van bloemen en planten te maken en de echte kleuren van de natuur te tonen. Zonder het felle licht van de zon kan je meer details vastleggen en zijn de kleuren echter.

Onder- of overbelichte foto’s
De juiste belichting vaststellen is één van de moeilijkste onderdelen van fotografie. Niet onder standaard omstandigheden, maar wel als de situatie net even anders is dan gemiddeld. Zoals bijvoorbeeld bij tegenlicht situaties. Een camera (de beeldsensor) kan minder contrastverschil (dynamisch bereik) zien dan het menselijk oog.

In situaties waarbij er veel contrastverschil is ga je detail verliezen. Dat is lastig in situaties met een groot contrastverschil zoals bij het fotograferen op een zomerse dag.

Een goed hulpmiddel om de belichting te controleren is het histogram. Deze grafiek is ingedeeld van donker naar licht. Hoe hoger de lijn die links het beeld uit loopt, hoe minder detail zichtbaar is in donkere delen. Hetzelfde geldt voor de rechterkant  waarbij dan geldt dat er detail verloren gaat in lichte delen waarbij je het risico loopt dat hele delen van de foto geen detail meer hebben en wit worden weergegeven. Een correct histogram bestaat niet maar probeer er voor te zorgen dat het histogram zo veel mogelijk van links tot rechts gelijkmatig loopt en dat de lijnen uiterst links en rechts zo dicht mogelijk bij de 0 liggen.

In niet alle gevallen geeft de belichtingsmeter de juiste waarde aan. Het kan zijn om de belichting bij te sturen. Je moet dan juist meer of minder licht op de sensor laten vallen dan dat de belichtingsmeter aangeeft om een correcte belichting te krijgen. Je moet dan bij onderbelichting (relatief donkere foto) een langere sluitertijd kiezen of het diafragma verder openen om een +1 of +2 belichting te krijgen en meer detail in de schaduwen te tonen.

Bij een overbelichte foto moet je juist een kortere sluitertijd kiezen dan de belichtingsmeter aangeeft of het diafragma verder sluiten om een -1 of -2 belichting te krijgen waardoor de lichte delen meer detail laten zien en niet volledig wit zijn.

Selecteren
Veel foto’s maken is geen enkel probleem als dit vergezeld gaat met het verkennen van het onderwerp. Veel om het onderwerp heen lopen en al fotograferend onderzoeken wat de beste compositie is. Daar is helemaal niets mis mee en is zelfs aan te raden.

Door uit te proberen kom je tot de beste compositie.

De uiteindelijke compositie kan compleet afwijken van wat je eerst in gedachte had. Het probleem ontstaat als je niet goed kunt kiezen tussen verschillende foto’s en ze daarom maar allemaal plaatst op je website of je laat ze allemaal zien aan vrienden en kennissen. Je moet rigoureus zijn en uit een sessie uitsluitend die één of twee foto’s kiezen die het onderwerp het beste tonen.

Wat daarvoor goed helpt, is als je een tijdje niet naar de foto’s kijkt en bijvoorbeeld een paar dagen, een week of zelfs een maand later nog eens kijkt. De emotie van het moment, het enthousiasme van het maken van de foto of de teleurstelling van wat had kunnen zijn, is dan minder aanwezig.

Je kunt je foto’s meer van een afstand bekijken en het is dan eenvoudiger een keuze te maken. En misschien zie je opeens een nog veel betere versie van een foto die je daarvoor niet had opgemerkt.

Fotoboeken

Laat je inspireren door andere fotografen. Bezoek veel exposities en koop veel fotoboeken.

De website van The Observers is visueel mooi en strak: iedere deelnemende fotograaf is weergegeven als pentekening.

Wanneer je klikt op een fotograaf, volgt een kort interview en een uitleg bij de fotoboeken die voor haar/hem een bron van inspiratie zijn.